| Notes |
- "Verkoping van een huis in ons Dorp, en drie plekjes land tegen ons Dorp. 't Eene stukje West het Dorpsarmenhuis, Noord de Boorn, Oost de uitterdijken van H.P. Piersma d.x., Noort de Wetering. Hiervan is koper S.J. Oosthoek. Dit stukje is groot 78 roeden, voor een prijs van ? 1100.-, voor hem goedkoop nog, als gelegen tegen zijn huis en wagenmakerij, 't welk buiten de opslag ongerijffelijk was; nu bezit hij hetzelve als eigen."
- "Een koe afgemaakt van de stal van den assessor Hotze Piers Piersma, in of bij ons [Lieuwe Jans de Jong] Dorp, sectie Oldeboorn. Was degelijk de longziekte. Is alles, en het zelfde personeel als bij Vleer."
- "De longziekte blijft bij J.A. Vleer nog heerschen. Bij H.P. Piersma hoort men niets hoe het met het vee gaat. Maar onrust, wrevel is bij de huisgenoten of vrouw of man, over dat geval. Het bordje van besmette longziekte staat op of bij hun erf, zijn vee is gemerkt, verboden om te verkopen of te kopen dan voor eigen waarborg, dat is: bij sterfte geen vergoeding uit het veefonds. Het afmaken of doden van het vee gaat op aanwijzing der veearts Wagenaar, onder consent van de Commissaris des Konings in Friesland, die het door hem getekende consent afgeeft. Bij ontfangst gaat men tot schatting en tot taxering over. De taxateurs genieten voor een koe ieder 1 gulden, voor twee koeijen 1,50 gulden, voor drie koejen 2 guldens enz., Brouwer en Boonstra beiden. Beiden bij H.H.H. geweest. Ook beiden bij H.P. Piersma geweest. In deze dagen kreeg J.A. Vleer een kalfje van een zijner koeijen op tijd (meest allen vergooijen ze de kalvers, dat is: zetten het kalf ontijdig af) en hij wenschte het te behouden, doch welhaast was het dood, en bij opening bleek het longziekte te zijn. Bij alle de gedoden bij J.A. Vleer zitten de longen aan de ribben gegroeid, sommigen als ineen gegroeid, zo vast dat longen stuk scheuren. Middelen? Men prijst: 1( zout in het drinken; 2) de snuit met teer bestrikken tot likking."
- "Twee longzieke beesten bij H.P. Piersma gedood, een koe en een hoklingen pink."
- "Heden de negenentwintigste koe gedood bij Vleer. En drie bij Piersma gedood, nu reeds zes. Die erge longziekte, God bewaar ons!"
- "Weer twee koeijen afgemaakt bij H.P. Piersma."
- "Vijf beesten van de stal an Piersma gedood, twee koeijen, twee hoklingpinken en een stier. Medicineeren schijnt niets te baten. Reeds 13 stuks."
- "Alweer vier beesten van de stal van Piersma afgemaakt. O! wat sterke aantasting, nu al 17 stuks."
- "Gelukkig bepaalt zich tot heden de longziekte om ons [Lieuwe Jans de Jong] Dorp nu alleen bij Piersma. Bij Vleer is alles wel, hebben geen ziekte meer gehad, zijn hersteld. De verlossingen der zieke beesten meest allen ontijdig en onnatuurlijk en moeijelijk, en de vrucht dood bij Vleer. Bij Piersma is alles meer een gesloten huis voor de nieuwsgierigen. Het schijnt dat men de middelen nog niet kent tot voorkoming of ziekteherstel der longzieken. De meer dan eene veearts geraadpleegd, van de diepe zand- en de vette kleistreken!? en van hun voorgeschreven middelen gebruikt; geen hulp, in 40 dagen 17 dood. Sterk is de sterfte, of de afmaking om het vrijwillig voor te komen. Er zijn veeartzen, die aannemen om ? van de stal te behouden, doch is niet onbelangrijk, zeer zelden sterft de helft der stal, velen herstellen. En vraag eens, zouden zij wel allen sterven, die afgemaakt worden? De Hollander zegt: zoo lang er een druppel melk uit de speenen komt, is er hoop of herstel. De voorbeelden van besmettelijkheid zijn onbegrijpelijk, de verhalen desaangaande veel en wonderlijk. Van gezonde stallen ingehaalde nuchtere kalfjes bij Vleer zijn er ziek geweest, longziekte naar 't oog. Met ??n longkwab kan het beest leven, zeggen de slagers. En de herstelden willen wel groeijen, zoo men zegt, doch geven geen zwaar melk. Er is ook tegendeel. Er zijn nog al veel veldmuizen, zij zijn ook hier."
- "Weer twee afgemaakt bij Piersma; 19 stuks."
- "Weder een koe dood bij Piersma. Is 20 stuks."
- "Alweder twee beesten afgemaakt bij Piersma. Slager Jan van der Meulen en zijn jongen, daar Jelle van Veen in de grasserije is en vegt met de zwarten!"
- "Paaschmaandag. Zedert den 14den genoteerd nog negen stuks deze week afgemaakt bij H.P. Piersma; is eenendertig, waaronder 1 hoklingpink en een geldrier."
- "De longziekte onder het vee is nog sterk, ofschoon hier bij ons [Lieuwe Jans de Jong] Dorp bij Vleer ge?indigd, die nog geen consent tot in- en verkoop heeft. Bij Piersma is de ziekte nog aanwezig, doch schijnt af te nemen; van sterfte niet gehoord zedert den 21sten. Doch gelijk gezegd het is een gesloten boek voor het algemeen. En bij anderen nog gelukkig niet gehoord."
- "In de verleden week is nog ??n bij Piersma afgemaakt, 32 stuks. Nu was het overige gedeelte redelijk, geen erge ziekte, hersteld of nog gezond."
- "Maar de longziekte woedt verschrikkelijk, nu bij Hotze Tettes Hofstra, in de tweede week Mei in het land (bij Vleer en Piersma ge?idigd), 5 gedood, 1 gestorven. In 16 grietenijen en steden is longziekte, en er sterven nog al eenigen door andere oorzaken, verstoppingen, melkverplaatzing, ledenbreuken enz. Al over de 200 dood in Friesland door longziekte, in ons [Lieuwe Jans de Jong] Dorp reeds 68 stuks, als: J.A. Vleer 29, H.P. Piersma 33, H.T. Hofstra nu 6."
- "De 29 stuks van J.A. Vleer getaxeerd op ruim ? 1850.-, waarvan 1 als gestorven ongetaxeerd, en 1 voor de helft waarde. De 33 stuks van H.P. Piersma getaxeerd ca ? 2100.-."; "H.J. Bottema had Mei 2 koeijen ontvangen van Hotze T. Hofstra, de eene besmet aangegeven en besmet bevonden, de andere door hem, Bottema, voor eigen rekening geslagt, ook besmet, doch nog in een ligte raad. Dus ook hem verbod van verkoop. Doch Piersma is ontlast. En Bottema permissie verleend als vetweider en koopman, want geen is meer zedert ontdekt. Dit was nog in de Meimaand. Zoude een stevige aderlating 's jaars 2 ? 3 maal niet een goede zaak zijn? Wij [Lieuwe Jans de Jong] doen het."
- "Bij de koemelker Tomas Ysbrands Brandsma is de longziekte uitgebroken. Oost ons [Lieuwe Jans de Jong] Dorp of in het zelve naast H.P. Piersma, sectie Oldeboorn. Alles het zelfde perzoneel als voren. Heden 1 dood, afgemaakt."
- "Gister weder een longzieke koe bij H.P. Piersma geslagt, van zijn nieuw aangekochte beesten."
- "Opmerkelijk dat hier Noord-Oost en Oost ons [Lieuwe Jans de Jong] Dorp of de secties Oldeboorn en Poppenhuizen van onze vierkaart bij het Kadaster, nog geen longziekte is geweest, dan een paar koemelkers in het Dorp en H.P. Piersma (zie 1853), doch dezen zijn in het Dorp, buiten het zelve nog niemand."
|
Abt 1786 - 1870 (~ 84 years)
[2]