Notes |
- "alleen eigenaar"
- "De zathe bij Teunis Lieuwes Brouwer in huur is verkocht, ongeveer 17? ? 18 bunders, voor de som 11600,- ongeveer buiten de kosten; ten Westen van ons Dorp, sectie de Wieren."
- "De longziekte in Utingeradeel, Courant 1850 April. Een afgemaakt onder de veearts Mossel bij de weduw Hessel Fokkes bij de Oudeschouw onder Akkrum. Wij hebben gehoord hierover onze [Lieuwe Jans de Jong] gewone veearts Teunis Lieuwes Brouwer. Gehoord hierover de veeschatter Hubert Ymes Rikker, en door de laatste ook het advies der slagter. Dezen ontkennen deze zaak, geloven niets met al van deze ziekte. Bij de slagting is gebleken, zeggen zij, dat het was 'het gele water', groote harde lever, groote en overvloeijende gal. Zij ontvangt driekwart waarde. In deze leste helft van April geen nieuwe gevallen in onze Grietenije. O die lieve dukaten, er wordt menig leugentje om gedaan, nog meer overtuigd van hunne der veeartzen uit Utrecht gekomen onkunde of geldzucht."
- "De gevreesde longziekte is uitgebroken bij J.A. Vleer onder ons [Lieuwe Jans de Jong] Dorp, sectie de Wieren. Heden twee afgemaakt door de veearts H. Wagenaar; voor longziekte verklaard. Door de veeschatter geschat op twintig guldens (accijns). Foor de veetaxateur T.L. Brouwer getakseerd op 64 guldens ieder, dus ? af, is restant 48 guldens innerlijk."
- "Het vee is over het algemeen redelijk gezond, er zijn kalfvergooijers, maar die zijn er alle jaren. Geen tongziekte. Maar de gevreesde longziekte regeert aanmerkelijk in Friesland in verscheidene grietenijen en gemeenten. J.A. Vleer heeft reeds 19 dood. Halbe Wagenaar van Leeuwarden is de veearts en moet stuk voor stuk order geven voor afmaking. Door Hubert Ymer Rikker veraccijnst. Teunis Lieuwes Brouwer taxeert voor het veefonds, Oene Freerks Boonstra voor de boer. De slagters Jelles Herres van der Veen en Jan Louwes van der Meulen maken ze af. De agent Roelof Roker en adsistent Atze Jans Jager stoppen het ingewand, longen enz. in de grond. Het vleesch wordt naar het Dorp vervoerd en verkocht, 10, 11 ? 12 cents het pond, de ljirre of rookvleesch voor 12 ? 14 cents. Smeer voor ongeveer 35 cents, en de prijzen verflaauwen niet, doch dat alles kosteloos, zonder strijkgeld of onkosten (Jan Noordbeek, Notaris). J.A. Vleer krijgt ? der geakkordeerde waarde van ieder stuk gedood vee; al de andere kosten vallen voor het veefonds. Maar de prijzen zijn van allen niet bekend. De een beklaagt de verliezer, zegt: met het beest is ook het gemaak verloren. De ander zegt: het is ver boven de innerlijke en prijswaarde, Vleer heeft er geen schade van, behoudt zijn hooi. Denkt aan de spreuk van Vader Cats: Men moet veel brij koken om ieder de mond te stoppen."
- "De longziekte blijft bij J.A. Vleer nog heerschen. Bij H.P. Piersma hoort men niets hoe het met het vee gaat. Maar onrust, wrevel is bij de huisgenoten of vrouw of man, over dat geval. Het bordje van besmette longziekte staat op of bij hun erf, zijn vee is gemerkt, verboden om te verkopen of te kopen dan voor eigen waarborg, dat is: bij sterfte geen vergoeding uit het veefonds. Het afmaken of doden van het vee gaat op aanwijzing der veearts Wagenaar, onder consent van de Commissaris des Konings in Friesland, die het door hem getekende consent afgeeft. Bij ontfangst gaat men tot schatting en tot taxering over. De taxateurs genieten voor een koe ieder 1 gulden, voor twee koeijen 1,50 gulden, voor drie koejen 2 guldens enz., Brouwer en Boonstra beiden. Beiden bij H.H.H. geweest. Ook beiden bij H.P. Piersma geweest. In deze dagen kreeg J.A. Vleer een kalfje van een zijner koeijen op tijd (meest allen vergooijen ze de kalvers, dat is: zetten het kalf ontijdig af) en hij wenschte het te behouden, doch welhaast was het dood, en bij opening bleek het longziekte te zijn. Bij alle de gedoden bij J.A. Vleer zitten de longen aan de ribben gegroeid, sommigen als ineen gegroeid, zo vast dat longen stuk scheuren. Middelen? Men prijst: 1( zout in het drinken; 2) de snuit met teer bestrikken tot likking."
- "De longziekte wordt nog niet beter. De eerste twee dagen 7, tot 9d 20, tot 16d 26, tot 23st 20, tot 30st 20. September geheel 93 gedooden. Er bij deze maand Wytze H. de Boer Oldeboorn (tweedemaal, zie November, ontlast Januarius 1854). Alsmede weduw Jan Flores en Jisk Willems Koopmans, beiden Akkrum. En Ynze Durks Bijlsma, ook Akkrum, en Teunis Lieuwes Brouwer, Oldeboorn."
- "Longziekte 1e dag 7, tot 9d 19, tot 16d 22, tot 23st 32. Er bij deze maand G.A. Zantema, voor eenige tijd ontlast. Ontlast deze maand Symen S. Dijkstra, P.H. Speerstra, Y.D. Bijlsma, allen Akkrum. T.L. Brouwer, Oldeboorn, B.W. Terpstra, Nes, S.A. Blijstra onder Boornbergum."
|